Viêm phổi – một trong những bệnh đường hô hấp rất hay gặp ở trẻ nhỏ. Dấu hiệu bệnh lại có nhiều điểm tương đồng với các bệnh hô hấp khác nên khó phát hiện sớm hoặc khi phát hiện thì bệnh đã chuyển nặng. Điều trị viêm phổi bắt buộc phải dùng kháng sinh, chưa kể nếu phát hiện muộn, điều trị không kịp thời có thể gây tử vong.
Phương pháp đếm nhịp thở đã được Tổ chức Y tế thế giới khẳng định qua nhiều nghiên cứu là giúp phát hiện sớm bệnh viêm phổi ở trẻ nhỏ. Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu kỹ hơn về phương pháp này:
Thở nhanh là một phản ứng của cơ thể đối với hiện tượng thiếu ôxy trong viêm phổi. Đồng thời khi bị viêm, phổi sẽ mất tính mềm mại và sự giãn nở sẽ yếu đi. Nên khi bị viêm phổi, nhịp thở bắt buộc phải tăng lên để lấy thêm lượng oxy bị thiếu do phổi giãn nở không đủ. Ðây là dấu hiệu quan trọng và có giá trị giúp phát hiện sớm bệnh để điều trị kịp thời bệnh viêm phổi. Tránh tình trạng diễn tiến nặng dẫn đến tử vong, nhất là đối với trẻ nhỏ.
Cách đếm nhịp thở để phát hiện viêm phổi
– Để phát hiện dấu hiệu thở nhanh, cần phải đếm nhịp thở của trẻ trong một phút.
– Cách đếm như sau: Người lớn ngồi ôm trẻ vào lòng, giữ trẻ ở trạng thái yên tĩnh, không kích thích, không để trẻ quấy khóc. Cách đơn giản nhất là đếm nhịp thở khi không cho bú, lúc trẻ đã ngủ yên. Vén áo trẻ lên cho phần bụng và phần ngực được phơi trần. Người lớn đặt tay trên ngực bé hoặc nhìn vào bụng, ngực của trẻ để đếm. Mỗi lần hít vào và thở ra một nhịp hoặc mỗi lần ngực trẻ phình lên được tính là một nhịp.
Để lấy số chính xác của số lần thở trong 1 phút có thể cần 2 người cùng phối hợp đếm nhịp thở: Một người đếm và một người theo dõi đồng hồ trong vòng 1 phút. Nếu nghi ngờ có thể đếm lại lần thứ 2. Dựa vào số nhịp thở và tuổi của trẻ để kết luận trẻ có thở nhanh hay không? Nếu trẻ thở nhanh có nghĩa là trẻ đang bị viêm phổi.
– Trẻ dưới 2 tháng tuổi được cho là thở nhanh khi bé thở từ 60 lần/phút trở lên.
– Trẻ từ 2 tháng tuổi đến 11 tháng tuổi, nhịp thở từ 50 lần/phút trở lên là thở nhanh.
– Trẻ từ 12 tháng tuổi đến 60 tháng tuổi, nhịp thở từ 40 lần/phút trở lên là thở nhanh.
Những điều cần lưu ý khi đếm nhịp thở của trẻ:
Mẹ nên quan sát nhịp thở của con ít nhất 3 lần/ngày. Nếu thấy di động lồng ngực nhanh hơn, thở nhanh hơn bình thường là đã có dấu hiệu viêm phổi. Còn nếu đến mức thở rút lõm sâu lồng ngực thì bé đã viêm phổi nặng.
Khi đã xác định trẻ bị viêm phổi, nhất là trẻ nhỏ dưới 3 tháng tuổi, cha mẹ không được tự ý mua thuốc điều trị. Mà cần đưa ngay trẻ đến cơ sở y tế để khám và dùng thuốc theo đúng chỉ định của bác sĩ chuyên khoa.
Ngoài ra với trường hợp ho, sổ mũi có kèm theo một trong những dấu hiệu sau đây thì phải ngay lập tức đưa trẻ đến bệnh viện:
– Co lõm ngực (phần giữa bụng và ngực lõm vào khi trẻ hít vào).
– Thở mệt, cánh mũi phập phồng, mặt tím tái.
– Thở khò khè hay thở rít khi nằm yên.
– Không uống được thứ gì kể cả sữa mẹ, co giật hoặc li bì khó đánh thức.