Viêm xoang có thể gặp ở trẻ nhỏ thậm chí cả trẻ sơ sinh. Tuy nhiên tần suất rất hiếm, chỉ chiểm khoảng 0,1% trong tổng số các bệnh nhân bị viêm xoang. Và viêm xoang ở trẻ sơ sinh chủ yếu là viêm hệ thống xoang sàng.
1. Sự khác nhau giữa viêm xoang ở trẻ em và người lớn?
Bệnh viêm xoang ở trẻ em khác với người lớn. Trẻ em không phải là người lớn thu nhỏ mà ở lứa tuổi này hệ thống xoang đang trong giai đoạn hình thành và phát triển.
Hệ thống xoang mặt bắt đầu được hình thành từ tuần thứ tư của thai kỳ, xuất phát từ một tế bào sàng. Tế bào sàng phát triển xâm lấn vào các xương để tạo thành các xoang khác nhau như xâm lấn vào xương trán tạo xoang trán. Xâm lấn xương hàm trên tạo xoang hàm và xâm lấn vào xương bướm để hình thành xoang bướm. Chính vì vậy các xoang có liên hệ mật thiết với nhau nên khi viêm thường bị viêm nhiều xoang cùng một lúc.
Xoang sàng có ngay từ khi trẻ ra đời còn những các xoang khác được tạo thành dần dần. Xoang hàm có khi trẻ được 3-4 tuổi, xoang trán và xoang bướm chỉ xuất hiện khi trẻ được 7- 8 tuổi. Hệ thống xoang chỉ hoàn thiện khi chúng ta được 20 tuổi.
Ở trẻ nhỏ, các xoang đang trong quá trình hình thành và dễ bị tổn thương. Nếu không biết bảo vệ thì các bé rất dễ bị nhiễm trùng và dẫn tới viêm xoang ngay từ nhỏ.
2. Những đối tượng trẻ dễ bị viêm xoang?
Trong các thập niên gần đây, bệnh nhiễm khuẩn đường hô hấp trên ở trẻ em có xu hướng gia tăng. Hay gặp nhất ở các trẻ có cơ địa dị ứng hoặc sống trong môi trường ô nhiễm, hít phải khói thuốc lá thụ động, không khí ô nhiễm của các khu công nghiệp, bếp than… Cộng với sự giảm dần của diện tích cây xanh trong môi trường sống. Khiến tỷ lệ viêm xoang ở trẻ em tăng lên.
– Trẻ em sống trong môi trường ô nhiễm, hít phải khói thuốc lá thụ động, ở gần các khu công nghiệp, nơi sử dụng bếp than. Môi trường không trong lành làm vùng xoang mũi dễ bị dị ứng, hoặc bội nhiễm.
– Trẻ em có cơ địa dị ứng. Tiếp xúc với các dị nguyên như bụi bẩn, thực phẩm, phấn hoa, lông động vật… Các dị nguyên này lọt vào hốc xoang, gây dị ứng rồi dẫn tới viêm xoang.
– Vệ sinh thân thể kém: Trẻ nhỏ hiếu động, tay sẽ tiếp xúc với rất nhiều nguồn vi khuẩn gây bệnh bên ngoài. Rồi lại dùng tay ngoáy mũi, đem vi khuẩn vào cơ thể.
3. Phân biệt viêm xoang với viêm đường hô hấp trên ở trẻ nhỏ
Làm thế nào để phân biệt trẻ bị bệnh viêm xoang với viêm đường hô hấp trên (cấp tính) vì trong một năm trẻ có thể mắc từ 6-8 lần? Chẩn đoán viêm mũi xoang ở trẻ nhỏ chủ yếu dựa vào triệu chứng lâm sàng khi thăm khám. Diễn biến và biểu hiện bệnh như sau:
– Viêm mũi xoang ở trẻ thường xuất hiện sau một đợt viêm mũi họng cấp kéo dài trên 1 tuần (viêm nhiễm đường hô hấp trên bình thường chỉ kéo dài trung bình 5-7 ngày).
– Trẻ vẫn còn sốt nhẹ, người mệt mỏi, nước mũi màu vàng, xanh đặc, có mùi hôi. Trẻ thường xuyên bị chảy đờm từ mũi xuống họng nên hay bị ho, nhất là ban đêm khi ngủ. Hơi thở có mùi hôi và dễ nôn oẹ.
– Trẻ bú khó khăn hơn do tắc mũi phải thở bằng miệng. Trẻ nhỏ thì quấy khóc, thở ngáy, ngủ không ngon giấc, mệt mỏi, mắt có quầng thâm. Trẻ lớn hơn hay kêu đau đầu nặng mặt, dễ buồn ngủ.
– Trong đợt viêm cấp đôi khi thấy mặt trước của má bị sưng nề đỏ, ấn đau hoặc có biểu hiện sưng nề, đóng bánh ở góc trong ổ mắt do hiện tượng viêm xoang sàng rò mủ ra ngoài da.
– Khi khám thấy tình trạng niêm mạc mũi bị phù nề, xuất tiết nhiều dịch, khe giữa đọng nhiều mủ vàng xanh. Trường hợp viêm mũi xoang lâu ngày dẫn tới hình thành polip mũi. Tổ chức V.A ở trần vòm trong tình trạng quá phát và đọng mủ.
-Quan sát họng miệng của trẻ, thấy mủ vàng xanh bám đầy thành sau họng xuống tận dưới hạ họng.
– Màng tai thường dày đục và lõm. Ở một số trẻ có hiện tượng ứ đọng dịch trong hòm tai (viêm tai giữa tiết dịch).
4. Hướng điều trị bệnh viêm xoang ở trẻ?
Đề điều trị bệnh viêm xoang ở trẻ nhỏ, bố mẹ nên đưa trẻ đến các sở y tế khám và để bác sĩ chuẩn đoán về tình trạng bện của con mình. Để từ đó tìm ra hướng giải quyết từ các bác sĩ. Không nên tự ý điều trị cho trẻ ở nhà
* Cách điều trị viêm xoang ở trẻ nhỏ:
– Làm giảm đi những triệu chứng của viêm xoang
– Kiểm soát được sự nhiễm trùng của viêm xoang
– Điều trị những bất thường về các cấu trúc và tình trạng dị ứng của viêm xoang
Đa phần các bác sĩ sẽ lựa chọn biện pháp điều trị bằng nội khoa từ 4-6 tuần với kháng sinh toàn thân và dùng những loại thuốc kháng sinh để điều trị. Thời gian điều trị thường kéo dài từ 7-10 ngày tùy vào tình trạng bệnh.
Chỉ định phẫu thuật chỉ được đưa ra khi điều trị nội khoa thất bại sau 6 tháng hoặc có những biến chứng của viêm xoang.