Viêm phổi mắc ở cộng đồng là bệnh lý hô hấp thường gặp, có thể tiến triển nặng gây nhiều biến chứng nguy hiểm. Để giảm thiểu những tác hại do bệnh bạn cần biết về đặc điểm của bệnh, những triệu chứng, chẩn đoán ban đầu về bệnh. Để giúp chính mình hoặc người thân biết và tới cơ sở y tế thăm khám và điều trị kịp thời.
1. Viêm phổi mắc ở cộng đồng là gì?
Viêm phổi là tình trạng viêm nhu mô phổi do tác nhân gây bệnh phần lớn là vi khuẩn như vi khuẩn điển hình, vi khuẩn không điển hình và tác nhân siêu vi.
Có hai dạng viêm phổi thường gặp là viêm phổi cộng đồng và viêm phổi bệnh viện. Viêm phổi cộng đồng được hiểu là viêm phổi mắc từ bên ngoài bệnh viện hay các cơ sở chăm sóc y tế như trường học, nhà dưỡng lão…
Bệnh viêm phổi nói chung và viêm phổi cộng đồng nói riêng đều có chung diễn tiến rất nhanh chóng. Nguy hiểm nếu không được chẩn đoán sớm và điều trị kịp thời bằng kháng sinh. Vì khi nhu mô phổi bị viêm sẽ khiến nhiệm vụ trao đổi khí oxy và cabonic tới các tế bào cơ thể bị trì trệ dẫn tới suy hô hấp cấp tính.
Ngoài ra, vi khuẩn xâm nhập qua nhu mô phổi vào máu có thể gây nhiềm trùng máu, viêm màng trong tim, viêm màng não dẫn tới tử vong.
2. Triệu chứng lâm sàng của viêm phổi mắc phải ở cộng đồng
* Triệu chứng cơ năng và toàn thân: bệnh khởi phát đột ngột hoặc từ từ
– Ho
Là triệu chứng xuất hiện sớm, ho thành cơn hoặc ho húng hắng, thường là ho có đờm, một số trường hợp ho khan. Trường hợp điển hình đờm có màu rỉ sắt, các trường hợp khác đờm có màu vàng hoặc màu xanh, đôi khi khạc đờm như mủ, có thể có mùi hôi, thối.
– Đau tức ngực
Đau ngực là dấu hiệu giúp chẩn đoán viêm phổi mắc phải ở cộng đồng. Biểu hiện là đau ngực vùng tổn thương, mức độ đau ít hoặc nhiều, có trường hợp đau rất dữ dội.
Triệu chứng này cũng dễ gặp phải ở những người bị viêm phế quản, viêm phế quản mãn tính hoặc ung thư phổi… Vì vậy, nếu thấy có dấu hiệu này, bạn cần tới chuyên khoa hô hấp để có những xét nghiệm cần thiết nhằm chẩn đoán bệnh chính xác.
– Sốt
Một trong những dấu hiệu chẩn đoán viêm phổi mà bạn cần chú ý nữa là hiện tượng sốt thành cơn hoặc là sốt liên tục cả ngày kèm theo rét run hoặc không. Nhiệt độ có thể lên tới 40 – 41 độ C, có những trường hợp chỉ sốt nhẹ 38-38,5 độ C. Những trường hợp này thường xảy ra ở những người có sức đề kháng kém như: suy giảm miễn dịch, trẻ nhỏ, người già, người có bệnh mạn tính kèm theo.
– Da nóng, đỏ
Triệu chứng này thường thấy ở những người bị viêm phổi cộng đồng khi sốt cao; xuất hiện dấu hệu tím tái ở môi và đầu chi, chứng tỏ đã có suy hô hấp.
– Khó thở
Với những người bị viêm phổi nhẹ sẽ không có hiện tượng khó thở. Nhưng với bệnh nhân viêm phổi nặng thì khó thở, thở nhanh nông kèm co kéo cơ hô hấp là dấu hiệu hay gặp.
– Môi khô, xuất huyết trên da, hecpet, lưỡi bẩn, chán ăn, đau mỏi toàn thân, rối loạn ý thức… cũng là những hiện tượng nên lưu ý vì có thể bị viêm phổi do virus M. pneumoniae…
* Khám trực tiếp có thể thấy
– Phổi: tần số thở tăng, có co kéo cơ hô hấp hoặc không; khám phổi có hội chứng đông đặc (rung thanh tăng, rì rào phế nang giảm, gõ đục), ran ẩm, ran nổ vùng tổn thương.
– Thăm khám các bộ phận khác thấy: mạch nhanh, huyết áp bình thường; trường hợp nặng có sốc, huyết áp thấp, mạch nhỏ, nhanh.
Với những trường hợp như trên, khi đi khám bệnh, các xét nghiệm thông thường được các bác sỹ yêu cầu thực hiện sẽ bao gồm:
– Chụp xquang phổi: Trên phim chụp phổi thấy xuất hiện hình trắng mờ một vùng của phổi. Hình mờ này trong những trường hợp điển hình có hình tam giác mà đỉnh tam giác quay về phía rốn phổi. Tuy nhiên trong hầu hết các trường hợp, trên phim chụp phổi chỉ thấy hình đám mờ trắng hoặc hình những nốt mờ tập trung ở một vùng của phổi.
Một số ít trường hợp thấy hình ảnh góc tạo bởi khung xương sườn và cơ hoành tù (những trường hợp này thường có tràn dịch màng phổi kèm theo).
– Xét nghiệm công thức máu: thấy hình ảnh bạch cầu trong máu tăng cao > 10giga/lít. Một số ít trường hợp có thể thấy bạch cầu giảm < 4giga/lít.
– Cấy đờm, cấy máu, dịch phế quản để tìm căn nguyên vi sinh gây viêm phổi.
Ngoài ra còn một số các xét nghiệm khác được chỉ định làm trong những trường hợp cụ thể.
Viêm phổi mắc ở cộng đồng là một bệnh lý rất thường gặp và hoàn toàn có thể điều trị ngoại trú (điều trị tại nhà) nếu được phát hiện sớm và không có các dấu hiệu nặng của bệnh.
Đó là lý do bạn cần trang bị cho mình những kiến thức căn bản để nhận biết sớm căn bệnh này. Để có thể giúp cho chính bạn hoặc người thân phát hiện bệnh sớm và điều trị kịp thời, đúng cách.